UCHWAŁA Nr VIII/42/11
UCHWAŁA NR VIII/42/11
RADY MIEJSKIEJ W NOWOGRODZIE
z dnia 30 września 2011 r.
w sprawie uchwalenia Programu Przebudowy i Budowy dróg na terenie Gminy Nowogród na
lata 2011-2015 z perspektywą do roku 2020
Na podstawie
art. 18, ust. 2, pkt 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
(tekst jednolity: Dz. U. z 2001 roku, nr 142, poz. 1591, zmiany: z 2002 r. Nr
23, poz. 220; Nr 62, poz. 558; Nr 113, poz. 984; Nr 153, poz. 1271, Nr 214,
poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717; Nr 162, poz.1568; z 2004 r. Nr 102, poz.
1055; Nr 116, poz. 1203, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441; Nr 175, poz. 1457; z 2006
r. Nr 17, poz. 128; Nr 181, poz. 1337; z 2007 r. Nr 48, poz. 327; Nr 138, poz.
974; Nr 173, poz.1218; z 2008 r. Nr 180, poz.1111; Nr 223, poz. 1458; z 2009 r.
Nr 52, poz. 420; Nr 157, poz. 1241; z 2010 r. Nr 28, poz. 142 i poz. 146; Nr
40, poz. 230; Nr 106; poz. 675; z 2011 r. Dz. U nr 21, poz. 113, Nr 117, poz.
679, Nr 134 poz.777) Rada Miejska w Nowogrodzie uchwala, co następuje:
§ 1
Przyjmuje się Program Przebudowy i
Budowy dróg na terenie Gminy Nowogród na lata 2011-2015 z
perspektywą do roku 2020, w brzmieniu określonym w załączniku do niniejszej
uchwały.
§ 2
Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Nowogrodu.
§ 3
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Przewodniczący Rady
Tadeusz Góralczyk
Załącznik
do Uchwały Nr VIII/42/11
RADY MIEJSKIEJ W NOWOGRODZIE
z dnia 30 września 2011 r.
PROGRAM PRZEBUDOWY I BUDOWY
dróg na terenie Gminy Nowogród na
lata 2011-2015
z perspektywą do roku 2020
1.
Stan dróg i potrzeby rozwojowe sieci drogowej
Transport
drogowy odgrywa niezwykle ważną rolę w obsłudze przemieszczania się osób,
przewozów ładunków oraz komunikacji indywidualnej i zbiorowej. Stanowi istotny
element gospodarki Gminy Nowogród, w tym także element rynku pracy. Usilne działania
na rzecz stworzenia w gminie bardziej zrównoważonego systemu drogowego
przyniosły wymierne efekty w postaci przebudów i napraw dróg w latach
2008-2010.
PRZEBUDOWY DRÓG
WYKONANE W LATACH 2008-2010
LATA |
NAWIERZCHNIE BITUMICZNE |
km |
2008 |
Przebudowa układu komunikacyjnego
osiedla domów jednorodzinnych w Nowogrodzie ul. Stanisława Tońskiego, Przeskok oraz 550-lecia, Mickiewicza i Bez
nazwy. |
0,823 |
2009 |
Przebudowa drogi powiatowej 1909B
Sławiec-Grądy-Chmielewo |
4,53 |
2010 |
Przebudowa drogi powiatowej 1900B
Serwatki-Kupnina |
3,26 |
NAPRAWY DRÓG WYKONANE W LATACH 2008-2010
LATA |
NAWIERZCHNIE
UTWARDZONE TŁUCZNIEM KAMIENNYM I ŻWIROWE |
km |
2008 |
Utwardzenie
drogi gminnej w Balikach dz. nr 102/1 |
0,97 |
2009 |
Utwardzenie
drogi gminnej w Morgownikach dz. 134,135 |
0,68 |
2009 |
Utwardzenie
drogi gminnej w Sulimach dz. 104,0105 |
0,59 |
2010 |
Utwardzenie
drogi gminnej w Serwatkach dz. 1115 |
0,96 |
2010 |
Utwardzenie
drogi gminnej w Dzierzgach dz. 25, 45 |
0,69 |
2010 |
Naprawa
drogi gminnej w Sławcu - przełożenie bruku, ułożenie plomb z trylinki |
0,42 |
Łącznie
nawierzchnię bitumiczną ułożono na 8,61 km dróg. Utwardzono 4,31 km dróg.
Na terenie Gminy Nowogród obsługę komunikacyjną
zapewniają drogi wojewódzkie nr 645 i nr 648 o długości łącznej na terenie
gminy 22 km oraz 7 odcinków dróg powiatowych:
-
Nowogród – Szablak – Łomża nr 1904B
- Chojny – Nowogród nr 1912B
- droga Ne 645 - Grzymały – Sławiec nr
1909B
- Sławiec – Chmielewo nr 1909B
- Chmielewo – Jankowo Młodzianowo nr 1909B
-
Jankowo Młodzianowo-Nowogród nr 1909B
- Droga nr 645 – Jurki nr 1893B
- Serwatki – Chludnie – Piątnica nr 1900B
o
łącznej długości 37km.
Główną drogą – kręgosłupem komunikacyjnym gminy Nowogród - jest droga
wojewódzka nr 645 Łomża – Nowogród – Zbójna – Dęby – Myszyniec. Zapewnia ona
dostęp komunikacyjny wszystkim miejscowościom gminy z odległości
nieprzekraczającej 5 km. Podobną funkcję
pełni droga wojewódzka nr 648 Miastkowo – Nowogród – Stawiski. Stanowi ona
bezpośrednie połączenie z drogą krajową nr 61 łączącą Łomżę z centralną Polską.
Zapewnia także łączność4-ech wsi zanarwiańskich z Nowogrodem i pozostałymi
miejscowościami gminy.
Niezwykle
ważną jest droga powiatowa nr 1909B, stanowiąca niejako obwodnicę gminną,
łączącą Nowogród z Jankowem Młodzianowem, Jankowem Skarbowem, Sulimami,
Dzierzgami, Chmielewem, Grądami, Sławcem, Grzymałami, Mątwicą (poprzez d.w. nr 645) i Szablakiem (poprzez d.g.
nr 105831B).
Komunikacja indywidualna mieszkańców gminy oraz liczba
osób przemieszczających się przez sieć drogową Gminy wzrasta z każdym rokiem, wzrost liczby samochodów osobowych, szacowany
jest na 40-60% do 2020 roku*. Przewiduje się, że do 2020 roku przewozy
ładunków transportem drogowym będą wzrastać o 1,6 – 2,1% rocznie*. Zwiększa się
ilość oraz tonaż środków transportu i sprzętu rolniczego, co w naszej gminie
jest szczególnie istotne ze względu na jej rolniczy charakter. Należy także
wziąć pod uwagę stałe powiększanie się ruchu turystycznego związanego z
wypoczynkiem weekend’owym oraz rozwojem agroturystyki,
turystyki pobytowej i kwalifikowanej w naszej i sąsiednich gminach.
Najżywotniejszą
potrzebą jest zapewnienie spójności komunikacyjnej lokalnej i regionalnej, umożliwienie
swobodnych połączeń drogowych mieszkańców pomiędzy miejscowościami gminy oraz
dostępu do dróg wojewódzkich i krajowych.
Istotne
jest także:
-
bezpieczne i niezawodne funkcjonowanie transportu zbiorowego (przewóz uczniów,
komunikacja autobusowa PKS, MPK, inni przewoźnicy),
-
niezakłócony przewóz towarów,
-
odbiór produktów rolnych z gospodarstw wiejskich,
-
zaopatrzenie placówek, handlowych, usługowych i gospodarstw rolnych,
-
dostosowanie układu komunikacyjnego do wzmagającego się ruchu turystycznego.
Cele rozwojowe do
2015 r.
Zasadniczym celem podejmowanych działań jest stworzenie sieci drogowej o znacznie
wyższych parametrach użytkowych, minimalna
nośność dróg 80 kN/oś, szerokość min. 4,5 m,
bezpieczne łuki, odwodnienie pasów drogowych i poprawa widoczności.
Kolejnym z celów jest stworzenie podstawowego
szkieletu dróg, stanowiących dogodne połączenia pomiędzy wszystkimi miejscowościami Gminy Nowogród oraz zapewnienie
spójności komunikacyjnej lokalnej i regionalnej.
W wyniku podniesienia parametrów dróg nastąpi
- wzrost poziomu
bezpieczeństwa ruchu drogowego,
- wspieranie rozwoju gospodarczego gminy,
- poprawa jakości życia mieszkańców,
- stworzenie sprawnego, bezpiecznego i zrównoważonego
systemu transportowego.
Priorytety inwestycyjne
W latach 2011-2015 zadania w zakresie rozwoju
podstawowej sieci drogowej będą
koncentrować się na:
1.
Współpracy z Podlaskim Zarządem Dróg
Wojewódzkich w realizacji inwestycji:
-
przebudowa skrzyżowania ul. Miastkowskiej z ul. St. Konwy w Nowogrodzie drogi wojewódzkie nr 645 i nr 648, wzmocnienie nawierzchni do 115 kN/oś.;
budowa ścieżki rowerowej w kierunku mostu na Narwi,
-
przebudowa drogi wojewódzkiej nr 645; wzmocnienie nawierzchni do 115 kN/oś.;
budowa ścieżki rowerowej przez most na Narwi w kierunku Morgownik i rzeki Pisy.
2. Współpracy
z Zarządem Dróg Powiatowych w Łomży w realizacji inwestycji:
-
Przebudowa drogi powiatowej nr 1909B na odcinku Sławiec - droga woj. nr 645
- Przebudowa drogi powiatowej ul. Główna w Jankowie
Młodzianowie
- Parking przy drodze powiatowej nr 1909B w
miejscowości Sławiec na działce nr 216
- przebudowa ulic w Nowogrodzie.
3. Realizowane będą inwestycje na drogach gminnych,
z których główne powinny być zrealizowane do roku 2014. Są to drogi o znaczeniu
strategicznym dla funkcjonowania gminy:
Przebudowa
ulicy Sikorskiego w Nowogrodzie nr 105856B,
Przebudowa
drogi gminnej nr 105831B Mątwica-Szablak i drogi gminnej nr 105832B Grzymały –
Mątwica,
Przebudowa
drogi gminnej ul. Nadnarwiańska w Jankowie Młodzianowie
Budowa ciągu
pieszo-jezdnego - Bulwar nadnarwiański w Nowogrodzie
Przebudowa
drogi gminnej ul. Morska w Nowogrodzie
Przebudowa
drogi gminnej nr 105831 B Mątwica-Szablak
Przebudowa
drogi gminnej nr 105832 B Mątwica-Grzymały
Budowa drogi
gminnej od drogi nr 648-Ptaki-Baliki-droga nr 648.
Bardzo ważne są także
pozostałe drogi miejskie i wiejskie, ale ze względu na uwarunkowania techniczne
(budowa infrastruktury kanalizacyjnej, energetycznej, telekomunikacyjnej) oraz
wysokie koszty, okres ich realizacji przewidziany jest na lata 2015-2020. Wiąże
się to z nową perspektywą finansową Unii Europejskiej, która stworzy szanse na
ubieganie się o dofinansowanie tych inwestycji.
PLAN
PRZEBUDOWY I BUDOWY DRÓG NA TERENIE GMINY NOWOGRÓD
na lata 2011-2015
z
perspektywą do roku 2020
LATA |
NAWIERZCHNIE
BITUMICZNE, BETONOWE, EKOLOGICZNE |
km |
2011 |
Przebudowa
ulicy Sikorskiego w Nowogrodzie nr 105856B |
0,49 |
2011 |
Przebudowa
drogi gminnej nr 105831 B Mątwica - Szablak i drogi gminnej nr 105832 B
Grzymały - Mątwica |
1,34 |
2011-2012 |
Przebudowa
drogi powiatowej nr 1909B na odcinku Sławiec - droga woj. nr 645 |
4.12 |
2011-2012 |
Przebudowa
drogi powiatowej ul. Główna w Jankowie Młodzianowie |
0.51 |
2011-2012 |
Zakończenie
przebudowy skrzyżowania dróg: drogi woj. nr 648, drogi powiatowej nr 1909B i
drogi gminnej nr 129056B w Chmielewie |
|
2011-2012 |
Przebudowa
drogi gminnej ul. Nadnarwiańska w Jankowie Młodzianowie |
0.42 |
2011-2012 |
Przebudowa
drogi wojewódzkiej nr 645 Nowogród-Zbójna |
b.d. |
2012 |
Przebudowa
skrzyżowania ul.Miastkowskiej z ul.St.Konwy
w Nowogrodzie droga wojewódzka nr 645 |
b.d. |
2012 |
Parking
przy drodze powiatowej nr 1909B w miejscowości Sławiec na działce nr 216 |
0.1 |
2012-2015 |
Budowa
ciągu pieszo-jezdnego - Bulwar nadnarwiański w Nowogrodzie |
2.4 |
2012-2015 |
Przebudowa
drogi gminnej ul. Morska w Nowogrodzie |
0.22 |
2012-2015 |
Budowa
ulic w Nowogrodzie rejon Targowicy |
0.8 |
2012-2015 |
Budowa
ulic w Nowogrodzie Specjalna Strefa Eonomiczna |
0.5 |
2013 |
Przebudowa
drogi gminnej nr 105831 B Mątwica-Szablak |
1.9 |
2014 |
Przebudowa
drogi gminnej nr 105832 B Mątwica-Grzymały |
1.45 |
2014 |
Budowa
drogi gminnej od drogi nr 648-Ptaki-Baliki- dr. Nr 648 - nawierzchnia utwardzona
tłuczniem kamiennym, żwirem, w części płyty trawnikowe dz.
1132,1130,128,5/2,125 |
3.6 |
2015-2020 |
Przebudowa
ulic w Nowogrodzie północna część miasta |
2.66 |
2015-2020 |
Budowa
ulic w Nowogrodzie os. Skarpa |
1.4 |
LATA |
NAWIERZCHNIE UTWARDZONE TŁUCZNIEM
KAMIENNYM I ŻWIROWE |
km |
2011-2012 |
Naprawa
drogi gminnej w Jankowie Młodzianowie dz. 197 przełożenie bruku |
0.52 |
2011-2012 |
Utwardzenie,
wytrasowanie i poszerzenie drogi gminnej M. Dworek d.woj.
nr 645 dz. 695 |
1.9 |
2011-2012 |
Utwardzenie
drogi gminnej w Jankowie Skarbowie dz. 231, 241 -
naprawa drogi |
0.62 |
2012 |
Utwardzenie
i poszerzenie drogi gminnej w Jankowie Młodzianowie dz. 72 |
0.18 |
2012-2013 |
Utwardzenie
dróg gminnych w Grądach - naprawa drogi |
0.98 |
2012-2013 |
Utwardzenie
drogi gminnej w Chmielewie - naprawa drogi |
0.52 |
2013 |
Naprawa
drogi gminnej w Sławcu ul. Dworna i ul. Polna |
1.01 |
2014 |
Utwardzenie
drogi gminnej w Kupninie - naprawa
drogi |
0,57 |
2015-2020 |
Utwardzenie,
trasowanie i poszerzenie dróg gminnych w Mątwicy, M.Dworek,
Grzymałach, Jankowie Młodzianowie, Jankowie Skarbowie, Ptakach, Balikach, Serwatkach |
7,8 |
2015-2020 |
Utwardzenie,
trasowanie i poszerzenie drogi gminnej Nowogród -Grądy |
4,9 |
Wydatki na zadania
inwestycyjne w programie, zaprezentowane w podziale na
poszczególne ciągi
komunikacyjne prezentują sie jak niżej:
ZADANIE |
KOSZT CAŁK |
WKŁAD
GMINY |
|
Przebudowa
ulicy Sikorskiego w Nowogrodzie nr 105856B |
549766.45 |
549766.45 |
|
Przebudowa
drogi gminnej nr 105831 B Mątwica - Szablak i drogi gminnej nr 105832 B
Grzymały - Mątwica |
428256.00 |
214178.00 |
|
Przebudowa
drogi powiatowej nr 1909B na odcinku Sławiec-Grzymały-droga woj. nr 645 |
2926415.34 |
731603.84 |
|
Przebudowa
drogi powiatowej ul. Główna w Jankowie Młodzianowie |
413949.53 |
103487.38 |
|
Przebudowa
drogi gminnej ul. Nadnarwiańska w Jankowie Młodzianowie |
350000.00 |
350000.00 |
|
Przebudowa
drogi wojewódzkiej nr 645 Nowogród-Zbójna |
b.d. |
0,00 |
|
Przebudowa
skrzyżowania ul.Miastkowskiej z ul.St.Konwy
w Nowogrodzie droga wojewódzka nr 645 |
b.d. |
0,00 |
|
Parking
przy drodze powiatowej nr 1909B w miejscowości Sławiec na działce nr 216 |
114436.22 |
114436.22 |
|
Budowa
ciągu pieszo-jezdnego - Bulwar nadnarwiański w Nowogrodzie |
2600000.00 |
800000.00 |
|
Przebudowa
drogi gminnej ul. Morska w Nowogrodzie dz. nr 1535 |
350000.00 |
100000,00 |
|
Przebudowa
drogi gminnej nr 105831 B Mątwica-Szablak |
2083920.49 |
2083920.49 |
|
Przebudowa
drogi gminnej nr 105832 B Mątwica-Grzymały |
1553999.60 |
1553999.60 |
|
Budowa
drogi gminnej od drogi nr 648-Ptaki-Baliki- dr. Nr 648 - nawierzchnia żwirowa,
tłuczeń kamienny, płyty
trawnikowe dz. 1132,1130,1131,128,5/2,5/7,102/1,102/2,125 |
1800000.00 |
1800000.00 |
|
Przebudowa
ulic w Nowogrodzie północna część
miasta |
5000000.00 |
1250000,00 |
|
Budowa
ulic w Nowogrodzie os. Skarpa |
3000000.00 |
750000,00 |
|
Budowa
ulic w Nowogrodzie rejon Targowicy |
800000.00 |
800000.00 |
|
Budowa
ulic w Nowogrodzie SSE |
300000,00 |
300000,00 |
|
RAZEM |
22470744,00 |
5736956,00 |
|
NAWIERZCHNIE UTWARDZONE TŁUCZNIEM
KAMIENNYM I ŻWIROWE |
KOSZT
CAŁKOWITY |
|
|
Naprawa
drogi gminnej w Jankowie Młodzianowie dz. 197 przełożenie bruku |
300
000,00 |
|
|
Utwardzenie,
wytrasowanie i poszerzenie drogi gminnej M. Dworek droga woj. nr 645 dz. 695 |
190
000,00 |
|
|
Utwardzenie
drogi gminnej w Jankowie Skarbowie dz. 231, 241 -
naprawa drogi |
200
000,00 |
|
|
Utwardzenie
i poszerzenie drogi gminnej w Jankowie Młodzianowie dz. 72 |
90
000,00 |
|
|
Utwardzenie
dróg gminnych w Grądach - naprawa drogi dz. 361/1,368/1,368/2,
365,369/2,362/2,370 |
110
000,00 |
|
|
Utwardzenie
drogi gminnej w Chmielewie - naprawa drogi dz. 497/2, 498 |
60
000,00 |
|
|
Naprawa
drogi gminnej w Sławcu ul. Dworna i ul. Polna dz. 207, 208, 435 |
50
000,00 |
|
|
RAZEM |
1 000 000,00 |
|
|
Źródła finansowania
W aktualnym stanie prawnym wydatki na realizacje inwestycji drogowych na sieci dróg
gminnych, powiatowych i wojewódzkich oparte są na następujących źródłach finansowania: środki własne
JST, środki budżetu państwa, środki z funduszy Unii Europejskiej oraz inne
środki krajowe.
Realizacja Programu jest możliwa pod warunkiem
zapewnienia pełnego finansowania w
każdym roku realizacji Programu. Zapewnienie
finansowania powinno następować
również w ujęciu wieloletnim, jednak z uwagi na wyczerpanie środków RPOWP oraz
zakończenie NPPDL w chwili uchwalania programu jest to niemożliwe.
Drogi wojewódzkie
Obecnie zapewnione finansowanie ma jedynie zadanie Przebudowa
drogi wojewódzkiej nr 645 Nowogród-Zbójna, które jest na liście rezerwowej projektów
kluczowych RPOWP
oraz PORPW.
Drogi powiatowe
Inwestycje na
drogach powiatowych, jak wskazuje dotychczasowa praktyka, są realizowane pod
warunkiem zaangażowania wkładu finansowego z budżetu Gminy Nowogród oraz
opracowania przez Gminę dokumentacji projektowej.
Na zadania Przebudowa drogi powiatowej nr 1909B
na odcinku Sławiec - droga woj. nr 645, Parking przy drodze powiatowej nr 1909B
w miejscowości Sławiec na działce nr 216, Przebudowa drogi powiatowej ul.
Główna w Jankowie Młodzianowie Gmina Nowogród posiada pełną dokumentację, która
została przekazana Zarządowi
Dróg Powiatowych w Łomży. Wkład finansowy Gminy na realizację tych zadań
powinien wynieść ok. 25% kosztu inwestycji.
Przebudowa drogi powiatowej nr 1909B
na odcinku Sławiec - droga woj. nr 645 – 450 000 zł w roku 2012.
Przebudowa drogi powiatowej ul.
Główna w Jankowie Młodzianowie – 45 000 zł w roku 2011.
Parking przy drodze powiatowej nr
1909B w miejscowości Sławiec na działce nr 216 Gmina Nowogród będzie finansować
w całości – 114 436.22 zł w roku 2012.
Drogi
gminne.
Finansowanie modernizacji dróg tej
kategorii jest w głównej mierze obciążeniem budżetu Gminy.
W roku 2011
dofinansowanie otrzyma jedynie inwestycja Przebudowa drogi gminnej nr 105831 B
Mątwica - Szablak i drogi gminnej nr 105832 B Grzymały – Mątwica. Przy koszcie
całkowitym 428 256.00 zł, 50% t.j. 214 178.00 zł pochodzić będzie ze
środków NPPDL 2008-2011.
Przebudowa ulicy
Sikorskiego w Nowogrodzie - 549 766.45 zł w całości sfinansowana będzie ze
środków Gminy Nowogród w roku 2011. Przy czym należy zaznaczyć, że przebudowę
linii energetycznych i telefonicznych wykona na koszt własny prywatny inwestor.
Inwestycje
Przebudowa drogi gminnej nr 105831 B Mątwica-Szablak oraz Przebudowa drogi
gminnej nr 105832 B Mątwica-Grzymały będą zrealizowane pod warunkiem otrzymania
dodatkowych środków zewnętrznych. Taka możliwość zaistnieje po przeniesieniu
środków Regionalnego
Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013, w ramach Osi
Priorytetowej II. Rozwój infrastruktury transportowej, Działanie 2.1 Rozwój
transportu drogowego, Poddziałanie 2.1.2 Lokalna infrastruktura drogowa. Środki
te zostały zablokowane na budowę lotniska regionalnego, a po odrzuceniu decyzji
środowiskowej przez Ministerstwo Środowiska powinny wrócić do w/w działań.
Budowa ciągu pieszo-jezdnego - Bulwar nadnarwiański w Nowogrodzie i
przebudowa ul. Morskiej są elementami projektu turystycznego „Budowa
infrastruktury turystycznej i zagospodarowanie szlaku wodnego Narwi na odcinku miasta
Nowogród”. Będzie on realizowany po uzyskaniu dofinansowania ze środków UE.
Prawdopodobnie środki te będą pozyskane w ramach nowej perspektywy finansowej
na lata 2014-2020. Jednakże część prac rozpocznie się już w roku 2012, po
uzyskaniu pozwolenia na realizacje inwestycji.
Budowa drogi gminnej od drogi nr 648-Ptaki-Baliki-dr. Nr 648 - nawierzchnia
płyty
trawnikowe. Inwestycja realizowana będzie przy partycypacji Caritas Diecezji
Łomżyńskiej. Roboty rozpoczną się od przebudowy drogi prowadzącej do ośrodków
Caritas i Pensjonat Ptaki w roku 2011. Całość układu komunikacyjnego powinna
zostać ukończona po wykonaniu sieci wodociągowej Ptaki-Baliki-Serwatki do roku
2014.
Realizacja inwestycji na pozostałych
drogach gminnych do roku 2013 musi być sfinansowana w całości z budżetu Gminy
Nowogród.
Inwestycje realizowane od roku 2014
do roku 2020 powinny otrzymać wsparcie finansowe w ramach
perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2014-2020.
Przewodniczący
Rady
Tadeusz Góralczyk
Metryka strony